Odrzucenie spadku – na czym polega?

• 6 czerwca 2025

W chwili śmierci spadkodawcy spadkobiercy z mocy prawa nabywają spadek z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że odpowiadają za ewentualne długi tylko do wartości aktywów wchodzących w skład spadku. Jeśli jednak nie chcemy dziedziczyć – np. z powodu wysokiego zadłużenia spadkodawcy – możliwe jest odrzucenie spadku. Możliwe jest również przyjęcie spadku wprost – bez ograniczenia odpowiedzialności za długi. Jak odrzucić spadek i z czym wiąże się taka decyzja?

Zrzeczenie się spadku a odrzucenie – czym to się różni?

Pojęcia zrzeczenie się spadku i odrzucenie spadku często są mylone, choć oznaczają coś innego. Zrzeczenie się dziedziczenia to umowa zawierana jeszcze za życia spadkodawcy, natomiast odrzucenie spadku to decyzja podejmowana już po jego śmierci, w określonym terminie.

Odrzucenie spadku u notariusza – kiedy warto?

Spadkobierca może złożyć odrzucenie spadku u notariusza. Jest to szybka i wygodna forma, zwłaszcza gdy zależy nam na czasie. Notariusz potwierdza złożenie oświadczenia. Należy pamiętać, o czym będzie jeszcze mowa w dalszej części wpisu, odrzucenie spadku w sądzie również jest możliwe.
Aby skutecznie odrzucić spadek, należy w terminie 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o powołaniu do spadku złożyć stosowne oświadczenie przed sądem lub notariuszem. Oświadczenie może też złożyć pełnomocnik, pod warunkiem że posiada odpowiednie umocowanie.

Naruszenie terminu do odrzucenia spadku

Co do zasady, po upływie 6 miesięcy odrzucenie spadku po terminie nie jest skuteczne. Są jednak wyjątki – możliwe jest uchylenie się od skutków złożonego lub niezłożonego oświadczenia, jeśli działano pod wpływem błędu lub groźby. Wymaga to jednak zainicjowania postępowania sądowego.

Odrzucenie spadku po wielu latach od śmierci spadkodawcy

W praktyce odrzucenie spadku po latach nie wywołuje skutków prawnych, jeśli przekroczono sześciomiesięczny termin. Wówczas spadkobierca uważa się za osobę, która spadek przyjęła z dobrodziejstwem inwentarza, co ogranicza jego odpowiedzialność za długi. W przypadku, w którym pomimo faktu, że dziedziczenie następuje z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobiercy zależy na tym, żeby odrzucić spadek i nie uczestniczyć w zaspokajaniu wierzycieli spadkodawcy, wymagane jest szczegółowe przeanalizowanie możliwości prawnych takiego rozwiązania.

Zrzeczenie się spadku przez dziecko – kto decyduje?

W przypadku osób, które nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych, zrzeczenie się spadku (a właściwie jego odrzucenie) odbywa się przez rodziców. Wymagana jest jednak wcześniejsza zgoda sądu rodzinnego, inaczej oświadczenie będzie nieważne.

Odrzucenie spadku w sądzie – kiedy warto wybrać tę drogę?

Jeśli nie chcemy korzystać z usług notariusza, możliwe jest odrzucenie spadku przed sądem. Oświadczenie składane jest wtedy ustnie do protokołu lub pisemnie – z podpisem notarialnie poświadczonym. 

Odrzucony spadek – co to oznacza?

Najważniejsze skutki odrzucenia spadku to wyłączenie spadkobiercy z dziedziczenia. Traktuje się go jakby nie dożył otwarcia spadku, a jego miejsce zajmują dalsi krewni – np. dzieci. Odrzucenie nie może być dokonane „na rzecz” innej osoby. 

Podsumowanie

W przypadku odrzucenia spadku przez spadkobiercę, dziedziczenie przechodzi na jego zstępnych lub – jeśli ich brak – na kolejnych krewnych. Wszyscy oni również muszą pamiętać, że jeśli chodzi o odrzucenie spadku – kolejność i terminy są kluczowe. Każdy z uprawnionych dziedziczenia ma 6 miesięcy na podjęcie decyzji od momentu, gdy dowie się o powołaniu do spadku.

Nasza kancelaria specjalizuje się w sprawach z zakresu prawa spadkowego – pomagamy zarówno w odrzuceniu spadku, jak i w kwestiach dziedziczenia, zachowku czy podziału majątku. Zapewniamy indywidualne podejście, jasne wyjaśnienie przepisów i sprawne przeprowadzenie przez cały proces. Skontaktuj się z nami, aby umówić konsultację i uzyskać fachową pomoc.

Skontaktuj się z nami!