Dziedziczenie firmy prowadzonej jako jednoosobowa działalność gospodarcza

Jednoosobowa działalność gospodarcza jest najprostszą i najczęściej wybieraną formą prowadzenia biznesu w Polsce. Wraz z jej popularnością pojawia się jednak pytanie, co dzieje się z przedsiębiorstwem w razie śmierci jego właściciela. Założenie, że dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej następuje automatycznie jest obarczone błędem. W rzeczywistości dziedziczenie firmy prowadzonej jako jdg wymaga podjęcia konkretnych działań.

Dziedziczenie firmy

Należy pamiętać, że przedsiębiorstwo prowadzone jako jednoosobowa działalność gospodarcza nie ma osobowości prawnej w rozumieniu jego odrębności od osoby przedsiębiorcy – przedsiębiorca i jego firma to w świetle prawa ta sama osoba. Oznacza to, że z chwilą śmierci właściciela działalność gospodarcza formalnie przestaje istnieć. Z punktu widzenia spadkobierców może to być wyjątkowo problematyczne. Dlatego ustawodawca wprowadził przepisy, które umożliwiają zachowanie ciągłości prowadzenia firmy po śmierci jej właściciela.

Zarządca sukcesyjny – co to jest?

Zasadniczym instrumentem prawnym pozwalającym na płynne dziedziczenie działalności gospodarczej jest instytucja zarządcy sukcesyjnego. Wprowadzono ją w 2018 roku ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Dzięki niej możliwe jest wyznaczenie osoby, która po śmierci przedsiębiorcy tymczasowo przejmie jego obowiązki – będzie mogła podpisywać umowy, regulować zobowiązania, kontynuować zatrudnienie pracowników i reprezentować przedsiębiorstwo przed urzędami oraz sądami. To rozwiązanie pozwala na utrzymanie bieżącego funkcjonowania firmy aż do zakończenia spraw spadkowych i przekazania przedsiębiorstwa spadkobiercom.

Powołanie zarządcy sukcesyjnego

Zarządcę sukcesyjnego najlepiej powołać jeszcze za życia właściciela. W przeciwnym razie decyzję o jego ustanowieniu będą musieli podjąć spadkobiercy lub małżonek zmarłego, co często prowadzi do sporów i paraliżu organizacyjnego. Co istotne, zarządca sukcesyjny nie staje się właścicielem firmy – jego rolą jest ochrona jej majątku i interesów przyszłych właścicieli. Odpowiada on za to, by przedsiębiorstwo nie utraciło swojej wartości, a klienci i kontrahenci mieli poczucie stabilności współpracy.

Dziedziczenie firmy z zarządcą sukcesyjnym

Po zakończeniu postępowania spadkowego przedsiębiorstwo może przejść na spadkobierców. Dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej odbywa się zgodnie z zasadami ogólnymi prawa spadkowego – w oparciu o testament lub, w razie jego braku, według porządku dziedziczenia ustawowego. Spadkobiercy, którzy przejmą przedsiębiorstwo, mogą kontynuować jego działalność pod nową nazwą lub w dotychczasowej formie, o ile spełnią wymogi rejestracyjne.

Dziedziczenie a zarząd sukcesyjny

Warto jednak pamiętać, że skuteczne przeprowadzenie sukcesji wymaga nie tylko znajomości przepisów, ale i odpowiedniego planowania. W praktyce brak wcześniejszego przygotowania często prowadzi do chaosu organizacyjnego, utraty klientów czy problemów z rozliczeniem należności i kontynuacją zawartych umów. Z tego względu przedsiębiorcy powinni z wyprzedzeniem rozważyć ustanowienie zarządcy sukcesyjnego oraz przygotowanie testamentu, który jasno określi wolę co do dalszych losów firmy.

Podsumowanie

Odpowiednio zaplanowane dziedziczenie działalności gospodarczej to gwarancja, że dorobek życia przedsiębiorcy nie zostanie zaprzepaszczony, a jego firma będzie mogła dalej funkcjonować bez zakłóceń. W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże dobrać rozwiązania dopasowane do konkretnej sytuacji – tak, aby proces sukcesji przebiegł sprawnie i bez ryzyka utraty dorobku wielu lat pracy. W takich sprawach oraz sprawach, które zaistniały na gruncie zagadnień prawa spadkowego zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią.

Skontaktuj się z nami!