Wyrok TSUE z 13 lutego 2025 r. – co nowego w orzecznictwie dotyczącym SKD?

• 25 lutego 2025

Dnia 13 lutego 2025 roku TSUE wydał wyrok w sprawie przeciwko Alior Bank S.A. (Sprawa C-472/23) dotyczący sankcji kredytu darmowego. W wyroku tym TSUE poruszył kilka istotnych zagadnień prawnych dotyczących sankcji kredytu darmowego. Co ważne, zwrócił uwagę na konieczność oceny naruszenia obowiązku informacyjnego pod kątem proporcjonalności, co oznacza, że należy bardzo profesjonalnie podejść do kwestii oceny możliwości skorzystania z SKD.

Sankcja kredytu darmowego opis sprawy

W sprawie, którą zajmował się TSUE, podczas realizacji umowy o kredyt konsumencki bank pobierał odsetki, które naliczane były nie tylko od kwoty, która została konsumentowi bezpośrednio wypłacona. Odsetki naliczane były także od kredytowanych przez bank kosztów kredytu. Naliczanie odsetek od kwoty do wypłaty w sposób znaczący zredukowałoby rzeczywistą roczną stopę oprocentowania.

Wyrok TSUE SKD

TSUE zwrócił uwagę, że w art. 10 ust. 2 lit. g. dyrektywy 2008/48 wprowadza obowiązek, aby w umowie kredytu w sposób jasny i zwięzły określono RRSO oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez kredytobiorcę. RRSO oblicza się w chwili zawarcia umowy. Jednak samo wskazanie w umowie kredytu RRSO, która okazuje się zawyżona ze względu na fakt, że niektóre warunki tej umowy zostały następnie uznane za nieuczciwe, nie stanowi samo w sobie naruszenia obowiązku informacyjnego.

Odsetki od kosztów kredytu sankcja kredytu darmowego

W tym miejscu należy zaznaczyć, że TSUE nie rozstrzygał w tym wyroku kwestii, czy z SKD można skorzystać w przypadku naliczania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu. Takie orzeczenie może zapaść jednak w sprawach C-566/24 oraz C-744/24, o których to rozstrzygnięciach będziemy na pewno informować na łamach bloga. TSUE wskazał w tym zakresie, że abuzywność pewnych postanowień skutkująca ich wyeliminowaniem z obiegu (a tym samym niezgodnością RRSO ze wskazanym w umowie), nie może być samodzielną podstawą skorzystania z sankcji kredytu darmowego.

Obowiązek informacyjny SKD

W odpowiedzi na drugie pytanie Trybunał zaznaczył, że oceniając zgodność klauzul dotyczących zmiany opłat w trakcie trwania umowy kredytu konsumenckiego z wymogami dyrektywy 2008/48/WE, kluczowe jest, aby przyczyny tych zmian były określone w sposób umożliwiający konsumentowi ich zweryfikowanie oraz ocenę ich wpływu na wysokość opłat.Trybunał zwrócił również uwagę na charakter odbiorcy obowiązków informacyjnych wynikających z umowy kredytu konsumenckiego. Podkreślił, że ich realizację należy analizować z punktu widzenia konsumenta, który jest odpowiednio poinformowany, uważny i racjonalny. Taki konsument powinien otrzymać jasne i precyzyjne informacje, które nie wprowadzają go w błąd co do zasad funkcjonowania klauzuli modyfikacyjnej, określającej warunki zmian opłat i prowizji.

SKD zasada proporcjonalności

Bardzo ważna z punktu widzenia konsumentów, którzy zamierzają skorzystać z sankcji kredytu darmowego, jest odpowiedź na pytanie trzecie. TSUE uznał, że sąd krajowy nie może automatycznie nakładać sankcji kredytu darmowego za każde naruszenie obowiązków informacyjnych określonych w ustawie o kredycie konsumenckim. Zamiast tego musi każdorazowo ocenić, czy zastosowanie tej sankcji jest uzasadnione w danej sprawie, uwzględniając m.in. jej proporcjonalność do stwierdzonego naruszenia. Trybunał zaznaczył również, że to sąd rozpatrujący konkretną sprawę powinien ustalić, czy brak określonych informacji ze strony kredytodawcy faktycznie uniemożliwił konsumentowi dokonanie świadomej oceny zakresu jego zobowiązania. Tylko w sytuacji, gdy naruszenie miało wpływ na tę możliwość, sankcja kredytu darmowego może zostać uznana za zgodną z zasadą proporcjonalności.

Kancelaria sprawy przeciwko bankom

Wprowadzenie wskazanego w akapicie poprzedzającym kryterium ograniczającego stosowanie sankcji może wyeliminować przypadki jej dochodzenia w sytuacjach, w których uchybienia miały charakter nieistotny i nie wpływały na realne prawa i obowiązki kredytobiorcy. W praktyce sądowej znane są przypadki, w których powód domagał się zastosowania sankcji kredytu darmowego jedynie z powodu nieistotnych braków (np. brak adresu e-mail do kontaktu).

Podsumowanie

Wyrok TSUE pokazuje, że skorzystanie z sankcji kredytu darmowego powinno być poprzedzone gruntowną analizą oraz znajomością przepisów prawnych oraz orzecznictwa nie tylko na szczeblu krajowym, ale i europejskim. Nasza kancelaria od wielu lat zajmuje się tematyką sporów z bankami i innymi instytucjami finansowymi. Zachęcamy do kontaktu i poznania wariantów współpracy.

Skontaktuj się z nami!