Wydziedziczenie a zachowek – czy można podważyć decyzję spadkodawcy?

Wydziedziczenie jest ważną decyzją spadkodawcy, prowadzi bowiem do pozbawienia osoby z kręgu spadkobierców możliwości udziału w dziedziczeniu spadku. W związku z powyższym przepisy prawa spadkowego przewidują duży rygoryzm w zakresie dozwolenia spadkodawcy na podejmowanie tego rodzaju decyzji. Osoby wydziedziczone mogą kwestionować skuteczność tej czynności, a co za tym idzie, żądać realizacji swoich praw majątkowych. W treści wpisu przedstawimy zagadnienie wydziedziczenie a zachowek i omówimy, w jaki sposób można podważyć wolę spadkodawcy.

Zachowek a wydziedziczenie

Wydziedziczenie to decyzja samego spadkodawcy, zawarta w testamencie. Polega na pozbawieniu najbliższego członka rodziny prawa do zachowku, czyli roszczenia pieniężnego przysługującego, gdy dana osoba nie została powołana do spadku w odpowiedniej części. Wydziedziczenie jest więc formą wyłączenia uprawnionego ze spadkobrania z woli testatora. Aby było skuteczne, musi być oparte na przesłankach przewidzianych w kodeksie cywilnym i wyraźnie wskazane w testamencie. Odpowiedź na pytanie czy wydziedziczony ma prawo do zachowku jest w zasadzie warunkowa – NIE – pod warunkiem, że wydziedziczenie zostało dokonane w sposób zgodny z prawem i jest skuteczne.

Czy wydziedziczenie można podważyć?

Czy osoba wydziedziczona ma prawo do zachowku? Osoba wydziedziczona może wystąpić z pozwem o zapłatę zachowku, podnosząc argumenty dotyczące braku skuteczności wydziedziczenia. Takie twierdzenia mogą opierać się np. na nieważności testamentu (brak formy, brak zdolności testowania, wadliwe oświadczenie woli). Inną możliwością jest wykazanie, że spadkodawca przebaczył zachowanie stanowiące podstawę wydziedziczenia albo że wskazana przyczyna wydziedziczenia w ogóle nie istniała. Można zatem stwierdzić, że ostateczna odpowiedź na pytanie czy osoba wydziedziczona może ubiegać się o zachowek może być znana dopiero po prawomocnym zakończeniu sporu sądowego.

Wydziedziczenie – podstawy

Czy po wydziedziczeniu należy się zachowek? Warto przypomnieć sobie kodeksowe podstawy wydziedziczenia:

wystąpienie co najmniej jednej z przesłanek przewidzianych w art. 1008 Kodeksu cywilnego, tj.:

• uporczywe zachowanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego,
• umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu spadkodawcy bądź osoby mu bliskiej,
• rażące niedopełnianie obowiązków rodzinnych wobec spadkodawcy,
• złożenie w ważnym testamencie oświadczenia o wydziedziczeniu.

Podsumowanie

Wydziedziczenie oraz prawo do zachowku to częsta tematyka sporów sądowych. Warto wiedzieć, że nie zawsze dokonane w testamencie wydziedziczenie będzie konieczne. Warto również pamiętać, że nawet jeśli testament zawierający oświadczenie o wydziedziczeniu sporządzany jest przed notariuszem, nie gwarantuje to jego skuteczności.

Jeśli zastanawiają się Państwo, czy można podważyć testament z wydziedziczeniem – zapraszamy do kontaktu.

Skontaktuj się z nami!