Uchylenie się od skutków dziedziczenia długów. Czy to możliwe?

• 17 maja 2021

Długi w spadku ? Tak to możliwe.

W jednym z ostatnich materiałów publikowanych na naszej stronie wyjaśnialiśmy, w jaki sposób i dlaczego dziedziczymy długi po naszych bliskich. Klienci naszej Kancelarii pytają nas jednak często, czy możliwe jest cofnięcie niekorzystnych czynności związanych z przyjęciem spadku. W efekcie czego można by uniknąć dziedziczenia wysokich długów, o których nie mieliśmy wcześniej pojęcia. Co do zasady jest to możliwe, ale w ściśle określonych sytuacjach.

Czy zawsze musimy za nie odpowiadać?

Wyobraźmy sobie, że umiera bliska nam osoba, po której dziedziczymy spadek. Według naszej wiedzy w skład spadku wchodzą np. oszczędności oraz prawo własności nieruchomości. Według naszej wiedzy spadkodawca nie pozostawił żadnych długów, ponieważ o takich nie mieliśmy pojęcia za jego życia. Z taką wiedzą złożyliśmy przed sądem lub notariuszem oświadczenie o przyjęciu spadku wprost, czyli w całości. Po pewnym czasie kontaktuje się z nami bank lub kilka banków.  Żądają zwrotu kilkuset tysięcy niespłaconego  przez spadkodawcę kredytu lub pożyczki. W takim przypadku co do zasady za takie długi odpowiadamy nie tylko majątkiem spadkowym, ale także swoim własnym.

Uchylenie się od skutków przyjęcia spadku.

Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują, że w tak nagłych, niespodziewanych dla nas sytuacjach mamy prawo uchylić się do skutków złożenia oświadczenia o prostym przyjęciu spadku. Wówczas spadkobierca powołuje się na fakt, że w chwili składania oświadczenia o przyjęciu spadku pozostawał w uzasadnionym, lecz błędnym przekonaniu, że spadek nie jest obciążony długami. Wraz z uchyleniem się od tych skutków spadkobierca zobowiązany jest dodatkowo do oświadczenia, czy spadek chce odrzucić, czy np. przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza.

Od skutków odrzucenia też można się uchylić.

Podobna procedura związana jest przykładowo z uchyleniem się skutków odrzucenia spadku, jeżeli po pewnym czasie okaże się, że spadkodawca posiadał jednak znaczny majątek, o którym nie wiedzieliśmy, a jednak chcielibyśmy go dziedziczyć.

Procedura powyższa odbywa się przed sądem. Co ważne, w takim postępowaniu spadkobierca zobowiązany jest udowodnić, że pozostawał w błędnym przekonaniu co do wartości spadku. Sąd może również badać, czy spadkobierca dochował należytej staranności w ustaleniu składu masy spadkowej przez złożeniem oświadczenia o przyjęciu/odrzuceniu spadku. Dowodzenie odbywa się w zasadzie wszelkimi dostępnymi formami dowodów – mogą to być dokumenty, świadkowie, jak również przesłuchanie samego zainteresowanego spadkobiercy.

Jeżeli Sąd uzna, że spadkobierca w rzeczywistości dopiero po czasie dowiedział się o długach spadku i nie mógł obiektywnie wiedzieć o nich wcześniej, zatwierdza skuteczność uchylenia od skutków przyjęcia spadku. Na powyżej wskazanym przykładzie oznacza to, iż bank zgłaszający do spłaty kredytu po spadkodawcy nie będzie już dalej uprawniony do domagania się zapłaty. Wszelkie spłaty uczynione zaś przez spadkobiercę na rzecz takiego banku podlegają zwrotowi.

Jak widać, możliwe jest więc odwrócenie skutków przyjęcia spadku pod wpływem błędu i uwolnienie się od długów spadkowych. Wymaga to jednak przeprowadzenia odpowiedniego postępowania i udowodnienia określonych faktów.

Nasza Kancelaria doradza spadkobiercom w sprawach spadkowych, również w sprawach spadków problematycznych. Jeżeli znalazłeś się w podobnej sytuacji i szukasz pomocy, skontaktuj się z nami, a postaramy się pomóc.

Źródło zdjęcia: Pixabay.com