Bank nieprawidłowo ocenił Twoją zdolnośc kredytową? Umowa kredytu może być nieważna.

• 19 kwietnia 2021

Czy nienależyta ocena zgodności kredytowej konsumenta prowadzi do nieważności umowy kredytu?

W ostatnim czasie Sąd Okręgowy w Poznaniu przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne obejmujące pytanie. Czy naruszenie przez bank będący kredytodawcą obowiązku należytego zbadania zdolności kredytowej kredytobiorcy będącego konsumentem oraz brak zdolności kredytowej konsumenta w dacie zawarcia umowy kredytu konsumenckiego skutkuje nieważnością umowy kredytu na podstawie art. 58 § 1 k.c. ewentualnie na podstawie art. 58 § 1 i 2 k.c.

Z wykładni przepisów prawa wynika, że zaniedbanie przez bank obowiązków właściwego sprawdzenia zdolności kredytowej konsumenta może prowadzić do stwierdzenia nieważności umowy kredytu. Do tej pory przyjmowało się, iż w oparciu o przepis art. 70 ustawy prawo bankowe sankcją za udzielenie kredytu osobie nieposiadającej zdolności kredytowej była sankcja o charakterze publicznym. Innymi słowy takie błędu nie prowadziły do nieważności umowy, lecz uzasadniały podjęcie wobec banku czynności nadzorczych przez Komisję Nadzoru Finansowego. Aktualnie pojawiają się doktrynie i judykaturze poglądy wskazujące, iż powyższe błędy banku mogą prowadzić również do sankcji na płaszczyźnie prywatnoprawnej.

Umowa może okazać się nieważna, gdy konsument nie ma zdolności kredytowej.

Prawo bankowe nie przewiduje nieważności umowy kredytu w sytuacji, gdy konsument nie posiada zdolności kredytowej w chwili zawarcia umowy. Skutek taki może jednak wynikać z treści art. 58 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nimi czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Dodatkowo nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Zdaniem Sądu Okręgowego w Poznaniu niezgodność z normą wyrażoną w przepisie o charakterze bezwzględnie obowiązującym wynika w pierwszej kolejności z naruszenia przepisów. Chodzi o przepisy, które wprowadzają wyraźny, bezwzględny zakaz lub nakaz określonego zachowania. Jednakże takie naruszenie może mieć miejsce, gdy dochodzi do naruszenia pewnych zakazów lub nakazów. Chodzi o nakazy lub zakazy związane ze sferą socjalną, etyczną lub intencją ochrony porządku publicznego.

W tym ujęciu zakaz udzielenia kredytu konsumentowi nieposiadającemu zdolności kredytowej wynika z istotnego celu społeczno-gospodarczego. Cel ten polega na ochronie tego konsumenta przed popadnięciem w spiralę zadłużenia.

Ochrona konsumentów wymaga, aby przy braku zdolności kredytowej konsumenta i jednocześnie niezweryfikowania lub nienależytego zweryfikowania uznać, że umowa jest nieważa.

Stanowisko Sądu Najwyższego powinno zostać wkrótce zaprezentowane w sprawie o sygnaturze III CZP 2/21.

Jeżeli zmagasz się ze spiralą zadłużenia i udzielane były Ci pożyczki lub kredyty bez zbadania zdolności kredytowej możesz dochodzić stwierdzenia nieważności takiej umowy. Nasza Kancelaria od lat pomaga zadłużonym kredytobiorcom w restrukturyzacji ich zadłużeń.

Zapraszamy do współpracy.

Źródło zdjęcia: Pixabay.com