Co to jest odfrankowienie kredytu?

• 14 czerwca 2023

Czy odfrankowienie kredytu się opłaca? Czym jest odfrankowienie i czym różni się ono od ugody z bankiem oraz od unieważnienia umowy kredytowej we frankach? Wiele osób zastanawia się, czy jeśli w przeszłości została już zawarta ugoda z bankiem, to można starać się jednak unieważnić umowę kredytową w CHF? Na te pytania poznasz odpowiedzi w tym wpisie.

1. Odfrankowienie kredytu – co to znaczy?
2. Na czym polega odfrankowienie kredytu?
3. Jak obliczyć odfrankowienie kredytu?
4. Czy odfrankowienie się opłaca?
5. Unieważnienie częściowe kredytu i co dalej?
6. Co lepsze odfrankowienie czy unieważnienie umowy?

Odfrankowienie kredytu – co to znaczy?

Odfrankowienie kredytu najprościej rzecz ujmując, polega na usunięciu z umowy klauzuli indeksacyjnej. Wówczas kredyt hipoteczny staje się kredytem złotowym ze wskaźnikiem oprocentowania, który został oparty na stawce LIBOR (od 1.01.2022 r. jest to tzw. stawka SARON).

Klienci naszej Kancelarii bardzo często zastanawiają się, jakie skutki rodzi stwierdzenie przez sąd, iż w ich umowie są niedozwolone klauzule. Mogą to być klauzule waloryzujące wartość wypłacanego lub spłacanego „kredytu frankowego” w walucie złotego do kursu franka szwajcarskiego. Pytanie to dotyczy w zasadzie zarówno tzw. kredytów denominowanych i indeksowanych.

Czy możliwe jest funkcjonowanie umowy kredytu złotowego z oprocentowaniem opartym na stawce referencyjnej LIBOR?

W przypadku kredytów indeksowanych sądy w dużej mierze przyjmowały stanowisko, iż po wyeliminowaniu klauzul indeksacyjnych umowa powinna nadal obowiązywać. Strony łączy od tego momentu umowa kredytowa, ale jako kredyt złotowy. Oprocentowanie takiego kredytu zaś powinno opierać się na stawce referencyjnej LIBOR. Uzasadnieniem dla takiego rozwiązania jest przyjęcie, iż umowa kredytu przyjmować powinna charakter kredytu złotowego. Nie ma znaczenia fakt, że bank najprawdopodobniej nie ustaliłby wysokości oprocentowania kredytu złotowego według stawki LIBOR, gdyby był świadomy abuzywności klauzuli waloryzacyjnej. Kryterium woli stron w takim ujęciu, nie można stosować w odniesieniu do skutków eliminacji niedozwolonych postanowień umownych.

Na czym polega odfrankowienie kredytu?

Reasumując, umowa po wyeliminowaniu klauzul indeksacyjnych w takim ujęciu pozostaje ważna. Odfrankowienie kredytu polega więc na tym, że kredyt staje się kredytem złotowym. Jest oprocentowany według korzystniejszej stawki oprocentowania niż klasyczne kredyty złotowe. Przypominamy, że kredyty złotowe są oparte o wyższą stawkę WIBOR. Klient banku w efekcie uzyskuje zatem kredyt tańszy od rynkowego, lecz nadal związany jest umową kredytu oraz ponosi jego koszty.

Jak obliczyć odfrankowienie kredytu?

Aby obliczyć odfrankowienie kredytu, trzeba zdawać sobie sprawę, że kredyt przestaje być powiązany z kursem franka szwajcarskiego. Oznacza to, że saldo kredytu nie będzie już wyrażone w CHF, a w PLN. Wzrost kursu CHF nie będzie więc już po odfrankowieniu wpływał na wysokość salda. Można też domagać się zwrotu nadpłat. Kiedy dochodzi do odfrankowienia umowy kredytu – kredyt musi być rozliczony na nowo. Raty muszą być obliczone od salda w PLN.

Przykładowo dla kredytu zawartego w 2006 roku na 200 tysięcy złotych (liczba rat: 360, marża: 1,50%) skutki odfrankowienia kredytu będą wyglądać następująco:

• Saldo kredytu z kwoty 49. 890 CHF spadnie do kwoty 128.873,32 PLN, czyli rata kredytu będzie wynosiła 632,82 zł zamiast dotychczasowej raty w wysokości 1231,21 zł.

• Suma rat, które zostało nadpłacone przez kredytobiorcę w tym przykładzie, wynosi około 50.090 złotych. Może ona zostać po procesie odzyskana i przeznaczona na wydatki własne lub na wcześniejszą spłatę zadłużenia.

• To przykładowe odfrankowienie kredytu we Wrocławiu o powyższych parametrach daje więc korzyść w granicach około 150 tysięcy złotych. Kredyt jest dalej spłacany, jednak z niską stawką LIBOR.

Aby obliczyć odfrankowienie własnego zadłużenia, można wykorzystać w tym celu bezpłatne kalkulatory umów kredytowych, które są dostępne w internecie. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę „odfrankowienie kredytu kalkulator” i sprawdzić sumę wszystkich korzyści z podziałem na kwotę nadpłaconych rat oraz wartość przyszłych nadpłat.

Czy odfrankowienie się opłaca?

Na pewno opłaca się bardziej niż zawarcie ugody z bankiem. Niestety wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że ugoda to nie to samo, co odfrankowienie kredytu. Kancelaria prawna jednak zawsze będzie najbardziej odpowiednim miejscem, aby skonsultować wszystkie możliwości, dotyczące zawartego kredytu frankowego i wybrać tę najkorzystniejszą dla klienta. Z pewnością w żadnym wypadku nie będzie nią ugoda z bankiem. Dlaczego? Ponieważ, zawierając ugodę z bankiem – kredytobiorca ze wskaźnika LIBOR przejdzie na WIBOR, czego efektem będą bardzo wysokie raty odsetkowe. Pójście na ugodę z bankiem przy obecnych stopach procentowych i dalszych ich wzrostach jest mało opłacalne i ryzykowne.

Unieważnienie częściowe kredytu i co dalej?

W najnowszym orzecznictwie spotyka się jednak tendencję orzekania o całkowitej nieważności umowy. W takim ujęciu usunięcie klauzul indeksacyjnych usuwa bowiem w całości ryzyko walutowe. Ponadto stawka referencyjna LIBOR jest związana nierozerwalnie z rozliczeniami dokonywanymi w określonej walucie obcej, w tym we franku szwajcarskim. Powiązanie tej stawki z kredytem złotowym nie jest możliwe. Pozostawałoby to w sprzeczności z uregulowaniami zawartymi w ustawie Prawo bankowe i właściwością (naturą) stosunku prawnego. Według tego poglądu nie jest więc możliwe pozostawienie umowy ważnej (kredyt złotowy) oprocentowanej według stawki referencyjnej LIBOR, ponieważ taki typ umowy nigdy nie występował na rynku bankowym i dlatego sąd nie jest władny taki stosunek prawny tworzyć.

Zobacz też: Umowa kredytu frankowego musi być zgodna z przepisami prawa.

Biorąc pod uwagę powyższe poglądy, należy podzielić stanowisko, iż usunięcie niedozwolonych klauzul z umowy tzw. „kredytu frankowego”, nie pozwala na pozostawienie obowiązującej umowy oprocentowanej według stawki LIBOR. Taka umowa powinna być nieważna w całości, a bank winien zwrócić kredytobiorcy zapłacone raty kredytu jako świadczenie nienależne. Jest to rozwiązanie korzystniejsze, ponieważ kredytobiorca przestaje być związany umową oraz z zasady wiąże go jedynie obowiązek zwrotu pożyczonego kapitału, bez odsetek, prowizji i innych kosztów.

W konsekwencji wyroku unieważniającego umowę kredytową w całości kredytobiorca może złożyć wniosek o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej nieruchomości, która była zakupiona na kredyt.

Co lepsze odfrankowienie czy unieważnienie umowy?

Unieważnienie umowy jest zawsze o wiele lepszym rozwiązaniem dla klienta. Gdy ma miejsce odfrankowienie kredytu – umowa wciąż obowiązuje, tylko już na bardziej preferencyjnych warunkach. Przy unieważnieniu umowy, klient uwalnia się od umowy kredytowej, a bank ponosi wszystkie koszty. Podstawą do unieważnienia umowy jest obecność niedozwolonych zapisów (klauzul abuzywnych). Usunięcie klauzul abuzywnych powoduje, że umowa nie może być realizowana. Sąd uznaje ją więc za nieważną.

Ugoda z bankiem a skutki pozwania banku

Pozywając bank, można liczyć na unieważnienie umowy kredytu. To korzystniejsza opcja niż ugoda z bankiem czy odfrankowienie kredytu. Opinie co do tego są jednoznaczne, ponieważ przy unieważnieniu frankowicz uwalnia się całkowicie od kredytu.

Przypuśćmy, że klient zaciągnął kredyt na kwotę 400 tysięcy złotych, a zdążył już spłacić 457 tysięcy. Gdyby doszło do unieważnienia umowy kredytowej w tej sprawie, to po wygranej bank musi zwrócić klientowi 57 tysięcy złotych klientowi, a klient uwalnia się od kredytu. Bank jest zobowiązany wypłacić klientowi 57 tysięcy plus odsetki. Bank pokrywa też koszty sądowe. To jest rezultat unieważnienia umowy z bankiem. Co dzieje się jednak w momencie, gdy klient zdecyduje się jednak zawrzeć ugodę z bankiem?

Gdy klient zawiera ugodę z bankiem, to m.in.:

• zrzeka się wszelkich roszczeń,
• ogranicza koszty, które ponosi bank (bank nie musi zwracać nadpłaty kredytu, ani ponosić kosztów rozprawy sądowej).

Warto zdawać sobie sprawę, że banki najczęściej wykorzystują fakt, że być może klient obawia się pójść do sądu i zawalczyć o unieważnienie umowy, więc proponują mu ugodę. Banki proponują ugodę, aby zminimalizować ryzyko strat i swojej przegranej w sądzie.

Ważne: jeśli wcześniej została zawarta ugoda z bankiem, to nie ma możliwości unieważnienia umowy.

W razie wątpliwości, dotyczących odfrankowienia kredytu, unieważnienia umowy z bankiem czy też skutków zawarcia ugody, zapraszamy do kontaktu z kancelarią.

Skontaktuj się z nami!

Źródło zdjęcia: Pixabay.com