Umowa kredytu frankowego musi być zgodna z prawem aby sąd mógł wydać nakaz zapłaty. 

• 15 września 2022

Zgodnie z przepisem art. 76 Konstytucji RP Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa. Komentowany stanowi dla Sądów swoisty wymóg czuwania nad bezpieczeństwem konsumentów w sporach z przedsiębiorcami. Dotyczy to także postępowań nakazowych.

Specyfika postępowania nakazowego

W procedurze cywilnej wyróżniamy różne tryby postępowań, w tym postępowanie zwykłe i postępowania odrębne. Jednym z postępowań odrębnych jest tzw. postępowanie nakazowe. Stosowane ono jest w sprawach szczególnych i przy zachowaniu określonych warunków, a także jest ono szczególnie korzystne dla wierzycieli. Atrakcyjność postępowania nakazowego wynika z tego, że jest ono tańsze i dużo bardziej uproszczone od postępowania zwykłego. Sąd w takim postępowaniu z reguły nie bada merytorycznie zasadności powództwa, a przyjmuje za prawdziwe twierdzenia strony powodowej. O ile powód załącza do pozwu dokumenty, które nie budzą wątpliwości, sąd wydaje nakaz zapłaty.

Ten tryb z reguły stosowany jest m.in. w sprawach wierzytelności wynikających z weksli oraz często korzystają z niego banki. Dodatkowym atutem dla wierzyciela jest to, że nakaz zapłaty stanowi tytuł zabezpieczenia lub może być wykonalny po upływie ustawowego terminu. Oznacza to, że przed wdaniem się przez pozwanego w spór wierzyciel może postarać się np. o blokadę rachunku bankowego dłużnika. Jednoznacznie można więc ocenić, że postępowanie nakazowe jest daleko korzystniejsze dla wierzycieli, będąc jednocześnie utrapieniem dla dłużników.

Czy jednak zawsze Sąd zwolniony jest z obowiązku dokładnej oceny merytorycznej dowodów i samego powództwa złożonego w postępowaniu nakazowym?

Szersza ochrona dla konsumentów – wyrok Sądu Najwyższego

Sądy mają szczególny obowiązek ochrony konsumentów w sporach z przedsiębiorcami. Dotyczy to więc także spraw z zakresu umów kredytowych, w tym spraw tzw. frankowiczów. Chodzi jednak o te sprawy, w których pozew składa bank, np. w związku z niespłacanymi ratami kredytowymi. Jeszcze przed zmianą przepisów procedury cywilnej takie sprawy kończyły się nader często wydaniem prawomocnych nakazów zapłaty na rzecz banków. Sądy nie kontrolowały zasadności składanych pozwów, tylko przyjmowały odgórnie, że roszczenia banków były prawidłowe. Z kolei frankowicze mający kłopot ze spłatą rat, nie wiedzieli o takich postepowaniach, bądź nie potrafili się przed roszczeniami bronić.

Takie bezrefleksyjne podejście krytykuje Sąd Najwyższy w wyroku 6 lipca 2022 r. w sprawie I NSNc 378/21.
W postępowaniu tym Sąd Najwyższy poddał kontroli działanie jednego z Sądów Okręgowych, który wydał nakaz zapłaty w sprawie frankowej. Sąd Najwyższy uchylił nakaz zapłaty tego sądu, lecz nie z uwagi na wadliwość samej umowy kredytu frankowego. Podstawowy zarzut dotyczył tego, iż Sąd Okręgowy nie dokonał z urzędu oceny zasadności powództwa banku na tym etapie postępowania. Sąd Najwyższy podkreślił, że uproszczony tryb postępowania nakazowego nie zwalnia Sądu z obowiązku oceny zasadności zgłoszonego powództwa przeciwko konsumentowi. Taka powinność spoczywa bowiem na sądach powszechnych właśnie z mocy Konstytucji RP. Brak przeprowadzenia właściwej analizy stosunku prawnego świadczy o niespełnieniu wymagań płynących z konstytucyjnej zasady ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Tymczasem takie standardy ochrony zapewnia nie tylko Konstytucja, ale także prawo unijne.

Sąd każdorazowo ma zatem obowiązek badać, czy umowa zawarta z konsumentem nie zawiera postanowień, które można ocenić jako niedozwolone.

Jakie skutki dla konsumentów wynikają z powyższego wyroku Sądu Najwyższego? Niewątpliwie obecnie nie powinno budzić wątpliwości, że Sądy mają obowiązek wykazywania większego zaangażowania w rozpoznawanie praw konsumenckich. Sądy powinny przede wszystkich zawsze dokonywać szczegółowej analizy stosunku prawnego z udziałem konsumentów. W razie przyjęcia, że umowa może zawierać klauzule abuzywne, niedopuszczalne jest wydanie na rzecz wierzyciela nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Co za tym idzie konsumentowi zapewnia się szerszą możliwość obrony swoich praw.

Co istotne, powyższy pogląd ma zastosowanie do wszystkich spraw z udziałem konsumentów, a więc nie tylko do sporów frankowych. 

Prześlij swoją umowę kredytu frankowego adwokatowi i sprawdź, czego możesz domagać się od banku. Kancelaria Adwokacka Athena Katarzyna Gabrysiak prowadzi z powodzeniem procesy sądowe w zakresie kredytów frankowych.

Skontaktuj się z nami!

Źródło zdjęcia: Pixabay.com