Co to jest “odfrankowienie” kredytu?

Unieważnienie umowy kredytowej w części czyli tzw odfrankowienie kredytu co to znaczy.

Klienci naszej Kancelarii bardzo często zastanawiają się, jakie skutki rodzi stwierdzenie przez Sąd, iż w ich umowie są niedozwolone klauzule. Mogą to być klauzule waloryzujące wartość wypłacanego lub spłacanego „kredytu frankowego” w walucie złotego do kursu franka szwajcarskiego. Pytanie to dotyczy w zasadzie zarówno tzw. kredytów denominowanych oraz indeksowanych.

Czy możliwe jest funkcjonowanie umowy kredytu złotowego z oprocentowaniem opartym na stawce referencyjnej LIBOR?  

W przypadku kredytów indeksowanych Sądy w dużej mierze przyjmowały stanowisko, iż po wyeliminowaniu klauzul indeksacyjnych umowa powinna nadal obowiązywać. Strony łączy od tego momentu umowa kredytowa ale jako kredyt złotowy. Oprocentowanie takiego kredytu zaś powinno opierać się na stawce referencyjnej LIBOR. Uzasadnieniem dla takiego rozwiązania jest przyjęcie, iż umowa kredytu przyjmować powinna charakter kredytu złotowego.  Nie ma znaczenia fakt, że Bank najprawdopodobniej nie ustaliłby wysokości oprocentowania kredytu złotowego według stawki LIBOR, gdyby był świadomy abuzywności klauzuli waloryzacyjnej. Kryterium woli stron w takim ujęciu nie można stosować w odniesieniu do skutków eliminacji niedozwolonych postanowień umownych.

Reasumując, umowa po wyeliminowaniu klauzul indeksacyjnych w takim ujęciu pozostaje ważna. Kredyt wówczas staje się kredytem złotowym. Jest oprocentowany według korzystniejszej stawki oprocentowania, niż klasyczne kredyty złotowe. Przypominamy, że kredyty złotowe są oparte o wyższą stawkę WIBOR. Klient banku w efekcie uzyskuje zatem kredyt tańszy od rynkowego, lecz nadal związany jest umową kredytu oraz ponosi jego koszty.

Unieważnienie częściowe kredytu i co dalej?

W najnowszym orzecznictwie spotyka się jednak tendencję orzekania o całkowitej nieważności umowy. W takim ujęciu usunięcie klauzul indeksacyjnych usuwa bowiem w całości ryzyko walutowe. Ponadto stawka referencyjna LIBOR jest związana nierozerwalnie z rozliczeniami dokonywanymi w określonej walucie obcej, w tym we franku szwajcarskim. Powiązanie tej stawki z kredytem złotowym nie jest możliwe. Pozostawało by to w sprzeczności z uregulowaniami zawartymi w ustawie Prawo bankowe i właściwością (naturą) stosunku prawnego. Według tego poglądu nie jest więc możliwe pozostawienie umowy ważnej (kredyt złotowy) oprocentowanej według stawki referencyjnej LIBOR, ponieważ taki typ umowy nigdy nie występował na rynku bankowym i dlatego Sąd nie jest władny taki stosunek prawny tworzyć.

Biorąc pod uwagę powyższe poglądy należy podzielić stanowisko, iż usunięcie niedozwolonych klauzul z umowy tzw. „kredytu frankowego” nie pozwala na pozostawienie obowiązującej umowy oprocentowanej według stawki LIBOR. Taka umowa powinna być nieważna w całości, a Bank winien zwrócić kredytobiorcy zapłacone raty kredytu jako świadczenie nienależne. Jest to rozwiązanie korzystniejsze, ponieważ kredytobiorca przestaje być związany umową oraz z zasady wiąże go jedynie obowiązek zwrotu pożyczonego kapitału, bez odsetek, prowizji i innych kosztów.

W konsekwencji wyroku unieważniającego umowę kredytową w całości kredytobiorca może złożyć wniosek o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej nieruchomości, która była zakupiona na kredyt.

 

Źródło zdjęcia: Pixabay.com